خبرگزاری حوزه | جایگاه کارگزاران حکومت اسلامی بسیار خطیر و حائز اهمیت است بدین جهت خصوصیت هایی که برای این جایگاه در روایت ما مطرح شده است نشان از اهمیت والای آن دارد.

دشمن شناسی یکی از همین ویژگی ها و مؤلفه هاست که در آیات و روایات ما بر آن تاکید شده تا بتوان در مسیر انبیا و اولیا الهی حرکت کرد.

شناخت دشمن و برنامه های او برای حرکت مومنین دارای اهمیت است چه رسد به کارگزار حکومت اسلامی که دارا بودن کارگزار به این ویژگی به مراتب ضروری تر است، چرا که نقش بالاتری در جامعه ایفا می کنند.

دشمن در قرآن و نهج البلاغة و روایات ما مصادیقی دارد که به شیطان و کفار و یهود و مشرکان و منافقین نفس اماره و طاغوت اطلاق شده است و در یک تقسیم بندی به دشمن درونی و بیرونی تقسیم میشود؛ اما در این یادداشت به بحث دشمن بیرونی پرداخته شده است.

دشمن به دنبال ضربه زدن به جبهه ایمان است لذا در حوزه اندیشه و راهبرد و تکنیک و تاکتیک در همه ی شئون زندگی مومنین از فردی تا اجتماعی و سبک زندگی،دارای نقشه است. در مقابل این حرکت هم عموم مردم و هم حاکمیت باید هوشیاری لازم را دارا باشند تا از دشمن ضربه نخورند لذا اهمیت این مولفه در کارگزار حکومت اسلامی، آن را به یکی از مهم ترین ویژگی ها تبدیل میکند،و قوت این ویژگی در کارگزار حکومت اسلامی،یکی از مرجحات اصلحیت اوست.

شناخت دشمن برای حاکمان اسلامی در نهج البلاغه مورد تاکید است که به برخی از این موارد اشاره میکنیم:

۱. نامه ۳۴ نهج‌البلاغه امیرالمومنین در مقام تبیین نقشه منافقین و ایراد فرمودند امیرالمومنین علی ابن ابی طالب هنگامی که قصد جایگزین کردن مالک اشتر به جای محمد بن ابی بکر را در مصر داشتند در توصیف مالکش خطاب به محمد بن ابی بکر می فرماید إِنَّ اَلرَّجُلَ اَلَّذِی کُنْتُ وَلَّیْتُهُ أَمْرَ مِصْرَ کَانَ رَجُلاً لَنَا نَاصِحاً وَ عَلَی عَدُوِّنَا شَدِیداً نَاقِماً امیرالمومنین در بیان اوصاف مالک او را به وصف دشمن شناس بودن و شدید و سخت گیر بودن نسبت به دشمنان معرفی می کند.

۲. خطبه ۱۹۴ به صورت مستقل در مورد شناخت منافقین است و ما به بخشی از این خطبه اشاره میکنیم:«...أُوصِیکُمْ عِبَادَ اَللَّهِ بِتَقْوَی اَللَّهِ وَ أُحَذِّرُکُمْ أَهْلَ اَلنِّفَاقِ فَإِنَّهُمُ اَلضَّالُّونَ اَلْمُضِلُّونَ وَ اَلزَّالُّونَ اَلْمُزِلُّونَ یَتَلَوَّنُونَ أَلْوَاناً وَ یَفْتَنُّونَ اِفْتِنَاناً وَ یَعْمِدُونَکُمْ بِکُلِّ عِمَادٍ وَ یَرْصُدُونَکُمْ بِکُلِّ مِرْصَادٍ قُلُوبُهُمْ دَوِیَّةٌ وَ صِفَاحُهُمْ نَقِیَّةٌ یَمْشُونَ اَلْخَفَاءَ وَ یَدِبُّونَ اَلضَّرَاءَ وَصْفُهُمْ دَوَاءٌ وَ قَوْلُهُمْ شِفَاءٌ وَ فِعْلُهُمُ اَلدَّاءُ اَلْعَیَاءُ حَسَدَةُ اَلرَّخَاءِ وَ مُؤَکِّدُو اَلْبَلاَءِ وَ مُقْنِطُو اَلرَّجَاءِ......»(ای بندگان خدا! شما را به ترس از خدا سفارش می‌کنم، و شما را از منافقان می‌ترسانم، زیرا آنها گمراه و گمراه کننده‌اند، خطاکار و به خطاکاری تشویق کننده‌اند به رنگ‌های گوناگون ظاهر می‌شوند، از ترفندهای گوناگون استفاده می‌کنند، برای شکستن شما از هر پناهگاهی استفاده می‌کنند، و در هر کمینگاهی به شکار شما می‌نشینند، قلب‌هایشان بیمار، و ظاهرشان آراسته است در پنهانی راه می‌روند، و از بیراهه‌ها حرکت می‌کنند. وصفشان دارو، و گفتارشان درمان امّا کردارشان دردی است بی درمان، بر رفاه و آسایش مردم حسد می‌ورزند، و بر بلاء و گرفتاری مردم می‌افزایند، و امیدواران را نا امید می‌کنند...)

۳. نامه۶۳ امیرالمومنین علی علیه السلام خطاب به مردم مصر میفرمایند:«...اِنْفِرُوا رَحِمَکُمُ اَللَّهُ إِلَی قِتَالِ عَدُوِّکُمْ وَ لاَ تَثَّاقَلُوا إِلَی اَلْأَرْضِ فَتُقِرُّوا بِالْخَسْفِ وَ تَبُوؤُوا بِالذُّلِّ وَ یَکُونَ نَصِیبُکُمُ اَلْأَخَسَّ وَ إِنَّ أَخَا اَلْحَرْبِ اَلْأَرِقُ وَ مَنْ نَامَ لَمْ یُنَمْ عَنْهُ ...»(برای جهاد با دشمنان کوچ کنید، خدا شما را رحمت کند، در خانه‌های خود نمانید، که به ستم گرفتار، و به خواری دچار خواهید شد، و بهرۀ زندگی شما از همه پست‌تر خواهد بود، و همانا برادر جنگ، بیداری و هوشیاری است، هر آن کس که به خواب رود، دشمن او نخواهد خوابید!

۴. در خطبه ۱۴۷ امیرالمومنین علی علیه السلام میفرمایند:«...وَ اِعْلَمُوا أَنَّکُمْ لَنْ تَعْرِفُوا اَلرُّشْدَ حَتَّی تَعْرِفُوا اَلَّذِی تَرَکَهُ وَ لَنْ تَأْخُذُوا بِمِیثَاقِ اَلْکِتَابِ حَتَّی تَعْرِفُوا اَلَّذِی نَقَضَهُ وَ لَنْ تَمَسَّکُوا بِهِ حَتَّی تَعْرِفُوا اَلَّذِی نَبَذَهُ...»( و بدانید که هیچ گاه حق را نخواهید شناخت جز آن که ترک کننده آن را بشناسید هرگز به پیمان قرآن وفادار نخواهید بود مگر آن که پیمان شکنان را بشناسید و هرگز به قرآن چنگ نمی‌زنید مگر آن که رها کنندۀ آن را شناسایی کنید.
رهبر و حکیم فرزانه انقلاب در مورد این موضوع مهم میفرمایند:

میخواهم به شما و به هر کسی که این حرف را خواهد شنفت بگویم: دشمن را بشناسید، دشمن را بشناسید. یکی از خطراتی که هر ملّتی را تهدید میکند این است که دشمنِ خودش را نشناسد، دشمنِ خودش را دشمن نداند؛ یا دوست بداند یا بی‌طرف بداند؛ این خطر خیلی بزرگی‌ است. این خواب‌رفتگی است.

هم دشمن را بشناسید، هم روشهای‌ دشمنی‌اش را بشناسید؛ ببینید چه‌جوری دشمنی میکند. دچار غفلت نشویم؛ اگر غفلت کردیم، غارت خواهیم شد؛ اگر غفلت کردیم، شبیخون به ما زده خواهد شد؛ غفلت نکنیم. امیرالمؤمنین (علیّه السّلام) فرمود ــ در نهج البلاغه است ــ وَ اللَّهِ لَا اَکونُ کَالضَّبُعِ تَنامُ عَلَی طولِ اللَّدم‌؛[خطبه ۶نهج البلاغه] من مثل آن حیوانی نخواهم بود که معمولاً برای اینکه به خواب برود، یک آهنگی میخوانند و او به خواب میرود؛ من خواب نخواهم رفت، بیدارم و میفهمم دُوروبَرم چه میگذرد. از ما هم همین را خواسته‌اند. نباید به خواب برویم، نباید غفلت کنیم».۱۳۹۶/۰۷/۲۶

یا در جایی دیگر میفرمایند: «هم دشمن را باید شناخت، هم شیوه‌های دشمنی را. راه و رسم‌ها و سمت‌وسوهایی را که اینها برای دشمنی در نظر گرفته‌اند، [همه] باید بدانند؛ مسئولین باید بدانند، مردم هم باید بدانند».۱۳۹۵/۱۰/۱۹

علی کیانی